Verslag aan kiezer

Bestuursakkoord tussen kabinet en gemeenten een zorgpunt voor de raad

In de raadsvergadering van woensdag 1 juni was één van de weinige bespreekpunten het ‘Bestuursakkoord wat het kabinet met de gemeenten had gesloten’. Op initiatief van de CU was dit punt op de agenda gezet, vooral gevoed doordat het doorsluizen van bevoegdheden van het rijk naar de gemeenten met minder financiële mogelijkheden knelpunten in de gemeenten zou kunnen opleveren.

Voordat we in de Katwijkse gemeenteraad de mogelijke reactie van het College bij de ledenvergadering van de Vereniging Nederlandse Gemeenten woensdag 8 juni aan de orde stelden, was er in het land al heel veel over gezegd. Diverse gemeenten zouden bij deze ledenvergadering een resoluut nee tegen dit bestuursakkoord laten horen. Redenen hiervoor waren de financiële tekorten bij de gemeentelijke aanpak, het beknibbelen van de gemeentelijke autonomie en vooral dat de komende wetgeving ‘Werken naar vermogen’ welke in 2O13 ingevoerd zou worden veel problemen zou veroorzaken bij onder andere de Maregroep en de werkers die daarbij betrokken zijn.

Het was voor GB in de raad nu eens geen discussie over de breedte en diepte van een mogelijke zeejachthaven, geen discussies over waar en hoe een bepaalde weg moet of kan worden aangelegd maar een agendapunt wat mensen direct raakt, waar veel Katwijkse burgers mee te maken kunnen krijgen. Dat werd ook zo beleefd en uitgesproken door de vertegenwoordigers van de andere fracties.

Het ging er in deze raadsvergadering dan ook om hoe wij als gemeenteraad aankeken tegen de reactie van het College op het op 21 april afgesloten onderhandelaarsakkoord tussen het rijk, het interprovinciaal overleg, unie van waterschappen en de vereniging van Nederlandse gemeenten.
Hierbij gaat het om drie onderdelen bij dit onderhandelaarsakkoord:

Decentralisatie van Jeugdzorg wat in 2016 moet zijn ingevoerd na twee eerdere overgangsjaren.
Decentralisatie van delen van de AWBZ wat na een overgangsjaar in 2013 in 2014 moet zijn ingevoerd.
Regelingen voor de onderkant van de arbeidsmarkt vastgelegd in de wet werken naar vermogen welke in 2013 moet worden ingevoerd.

In de teksten van het bestuursakkoord lees ik dan passages als:

‘voldoende beleidsruimte voor gemeenten’,
‘voldoende financiële middelen’,
‘een beperking van de informatieverplichting en het toezicht’.

Dan waan je je bijna op een Bounty–eiland als vakantieganger.

Maar doorlezende doemen in diverse teksten zinsneden op als:

‘volgens de VNG is dit het maximaal haalbare in de huidige situatie’,
‘het akkoord is financieel niet ruim’,
‘bij afwijzing van dit akkoord zal een alternatief mogelijk nog slechter zijn’,
‘er zijn geen garanties dat er geld bij komen’,
‘de analyse van het VNG–bestuur is dat niet tekenen per saldo niet in het belang van de gemeenten is’.

Dit onderhandelaarsakkoord was door de VNG met de achterban op vele momenten voorbesproken en zal nu op de komende ledenvergadering van 8 juni a.s. al dan niet moeten worden vastgesteld. Er is in de media al veel over dit akkoord opgemerkt, zeker met het oog op de bezuinigingstaakstelling van de Rijksoverheid. Maar wat geven wij als Katwijkse gemeenteraad mee aan munitie aan ons College?

In de brief van het College van 18 mei jl. waar het standpunt m.b.t. het V.N.G. bestuursakkoord 2011 wordt beschreven lees ik, citaat, ‘wel zijn er zorgen over een aantal zaken, waarvoor het College ook aandacht zal vragen’. Daar gaat het nu juist om in mijn optiek. Vragen we er aandacht voor, horen we de uitleg aan en gaan we er dan in mee door een eerste aandachtsbolletje weg te strepen? Het College geeft immers in haar reactie zelf aan ‘dat het akkoord het maximaal haalbare is gezien de bezuinigingstaakstelling van de rijksoverheid’. Of zijn alleen de vier van de zes aandachtbolletjes waar het woord ‘garantie’ is opgenomen niet onderhandelbaar?

Er werd gevraagd aan het College hoe men zich zal opstellen als één of meer van deze aandachtsbolletjes in de ledenvergadering van de VNG niet positief wordt ingevuld.
Veel zal natuurlijk afhangen van het verloop van de komende ledenvergadering van de V.N.G. en wat er nog aan voorstellen wordt ingediend. Dat gaf burgemeester Wienen ook aan in zijn beantwoording. Juist die woensdagmiddag 1 juni werd door het V.N.G. erkend dat het punt ‘Werken naar vermogen’ uit het bestuursakkoord moest worden gehaald en dat de overige items nu wel ter beoordeling zouden voorliggen aan de vertegenwoordigers van alle gemeenten. Als raad gaven we het college het vertrouwen om dit punt van het bestuursakkoord op de ledenvergadering van de V.N.G. woensdag 8 juni adequaat op te pakken daar waar de VVD in eerste instantie al liet weten geen enkel probleem te hebben met de totale aanvaarding van het originele bestuursakkoord. Het veel benoemde ‘Schild der zwakken’ is toch zeker niet raadsbreed gedragen.

Tot slot had GB een lokale zorgvraag want in één zin van het bestuursakkoord lees je ‘decentralisatie van Jeugdzorg’ en dat het bij de lokale overheden op het bord komt te liggen. De vraag welke ons bezig houdt is dan ook wat dit in de aanlooptijd tot deze wijziging maar ook bij de daadwerkelijke uitvoering voor gevolgen voor het ambtelijk apparaat, denkende aan bijvoorbeeld de afdeling Maatschappelijke Zaken, heeft?. Doen de ambtenaren dit erbij of maken we ze met een nieuwe collega blij? Wethouder Mostert vond deze vraag te voorbarig maar luidt het Nederlandse gezegde niet: ‘Beter te vroeg geschoten dan te laat gemist’.
Na de ledenvergadering van woensdag 8 juni van de V.N.G. zullen we u meer kunnen berichten in deze.

Gerard Bol

Wethouder Udo laat Natuur- en milieueducatie op zijn beloop

November vorig jaar heeft onder aanvoering van GB de commissie ruimte wethouder Udo duidelijk gemaakt dat NME (Natuur- en MilieuEducatie) belangrijk is en een actieve rol van de wethouder vraagt en dat het beschikbare budget gehandhaafd moet blijven.
Wethouder Udo heeft direct toegezegd met een nieuw voorstel te komen waarin hij de suggesties van de fracties zoals verbreding van doelgroep en het op een andere manier betrekken van de scholen zou meenemen.

Wat schetst onze verbazing, het voorstel dat op 18 mei j.l. besproken is in de commissie bevatte niets nieuws. De suggesties van SGP, CDA, PvdA en GB waren in de wind geslagen. Nieuw was het voorstel dat er binnen de gemeente tussen afdelingen beter samengewerkt kan worden. Een open deur dus. Een brevet van onvermogen dat dit niet eerder is gebeurd!
Niets over verbreding van de doelgroep, andere wijze van benaderen scholen, aandacht aan duurzaamheid, etc.
Alles blijft bij het oude. Natuureducatie alleen in de vorm van zeelessen aan groep 8 en wat betreft het milieu alleen het betrekken van scholen bij het promoten van het opruimen van zwerfafval.
En dan die mooie posters die overal in de gemeente staan.

Niet zorgen voor onze natuur? Is de wereld op zijn kop.
Nou dat geldt wat GB betreft ook voor de wethouder. Hij kreeg van GB, CDA en PvdA flink op zijn kop. GB zou geen GB zijn als het ook niet met voorstellen komt hoe het wel kan.
Meer doelgroepen betrekken bij NME zoals bijvoorbeeld kinderdagverblijven, wijkverenigingen, en bedrijven. We kunnen bij Leiden of Delft in de leer!
Niet alleen zeelessen maar ook praktijklessen op locatie bijvoorbeeld in het Panbos, bij Dunea of Staatsbosbeheer.
Natuureducatie zelf beleven door de aanleg van een heemtuin in de Mient Kooltuin of ook in de Dorpsweide in Valkenburg.
De christelijke Opleidingschool kwam bij de kinderraad met een prachtig voorstel om bij Overduin een moestuin aan te leggen. Overduin wil graag meewerken en de kinderen komen zo ook in contact met bewoners van Overduin. Waarom lukt het de gemeente niet om zulke initiatieven te stimuleren als onderdeel van NME?
GB stelde wethouder Udo tot slot de vraag: ‘Blijft u achterover leunen of gaat u nu eindelijk aan de slag met de suggesties van de raad?’
Wethouder Udo koos net als vorig jaar weer eieren voor zijn geld en zegde toe de suggesties van GB en CDA nog dit jaar om te zetten in acties.

Het college heeft besloten dat er vanaf volgend jaar 30.000 euro bezuinigd gaat worden op NME.
GB zal zich hier niet bij neerleggen. Wat de afgelopen jaren met veel moeite is opgebouwd wordt dan in één keer afgebroken. De problemen rond natuur en milieu nemen nog steeds toe. Een ieder, vooral de jeugd, kan een steentje bijdragen om het tij te keren richting een betere duurzame wereld. Dat vraagt om NME continu NME bij een brede laag van de bevolking onder de aandacht te brengen en actieve betrokkenheid te stimuleren.

Visie GB op aanpak lokale woningmarkt

De huidige woningmarkt zit op slot, ook in Katwijk. De bouwprogramma’s sluiten niet meer aan bij de mogelijkheden van de huurders en kopers. Dit wordt veroorzaakt door een aantal elkaar versterkende negatieve ontwikkelingen zoals de financiële crisis, de bezuinigingen bij de overheid en de recent ingevoerde beperkingen bij het verkrijgen van een hypotheek.
Vandaar dat het college de raadsfracties gevraagd heeft hun visie op te stellen hoe de gemeente op deze situatie moet inspelen. Wat kan de gemeente doen om de woningmarkt weer vlot te trekken?
Bij het opstellen van haar visie heeft GB dankbaar gebruik gemaakt van het in opdracht van de gemeente uitgevoerde woningmarktonderzoek (rapport RIGO, juni 2010)

Algemene uitgangspunten
Het woningaanbod (bestaand en nieuwbouw) sluit onvoldoende aan bij de huidige vraag. Een vraag die onder invloed van de gevolgen van de financiële crisis sterk veranderd is ten opzichte van de periode daarvoor.
Bij de huidige vraag gaat het vooral om:

het opgang brengen van doorstroming in de woningmarkt, zodat er ruimte komt voor starters
de bouw van meer goedkope grondgebonden woningen dan nu is gepland, vooral het segment tussen huur en koop; juist daar is veel behoefte aan
de bouwprogramma’s zoals van voor de crisis aanpassen aan de veranderende vraag en de afgesproken bouwopgave binnen Holland Rijnland hierop aanpassen. Ook de gesignaleerde bevolkingsafname in sommige delen van de regio speelt hierbij een rol; er zijn naar onze mening nu veel te veel nieuwbouwwoningen gepland waar geen vraag naar is
vooral rekening houden met de lokale vraag (75% van de vestigingen komt van mensen uit Katwijk);
beter inzicht in de samenstelling en wensen van starters, senioren (55+ en 70+) en speciale doelgroepen (zelfstandig wonen met zorg)

Aanpak belangrijke problemen

Koopwoningen bouwen waar behoefte aan is
Voor kopers van woningen wordt het steeds moeilijker om een hypotheek van voldoende hoogte te verkrijgen. We stellen voor dat de gemeente in samenwerking met de lokale banken nagaat of er aanvullende maatregelen mogelijk zijn die dit probleem kunnen wegnemen.

Het huidige aanbod in Katwijk van kavels voor particulier opdrachtgeverschap (PO) voldoet niet aan de vraag. in Katwijk zijn circa 900 huishoudens geïnteresseerd in PO. Dit valt op te lossen door bij bestaande plannen (waar mogelijk) en bij nog te ontwikkelen plannen meer ruimte op te nemen voor PO en het aanbod zoveel mogelijk af te stemmen op de vraag. Verschillende vormen zijn mogelijk, van vrije kavels tot rijwoningen en groepswoningen (collectief PO)

Door de veranderende marktomstandigheden is het voor de groep jonge woningeigenaren veel moeilijker geworden om door te stromen naar een ruimere koopwoning. De overwaarde is fors gedaald en 1420 jonge woningeigenaren hebben een overwaarde van slechts 15% en minder dan de hypotheekschuld.
Om deze groep te kunnen laten doorstromen moeten er vooral goedkope grondgebonden woningen (195.000 tot 250.000 euro) gebouwd worden. Ook de toepassing daarbij van een MGE- of ander soort intelligente financieringsconstructie kan daarbij helpen.

Scheefwoners verleiden om ruimte te maken voor starters
Van de sociale huurwoningen in Katwijk wordt een groot deel bewoond door mensen met een hoger inkomen. Dit wordt “scheefwonen” genoemd. Deze mensen moeten verleid worden om door te stromen naar een goedkopere koopwoning (195 tot 250.000) of door een bestaande huurwoning van de corporatie te kopen. Circa 23% van de huurders in Katwijk heeft hier wel oren naar. Hier ligt dus een kans die de gemeente kan verzilveren door hierover met Dunavie hierover een prestatieafspraak te maken. Dit heeft twee voordelen, het bevordert de doorstroming en de corporatie kan de opbrengst gebruiken om in nieuwe woningen of in herstructurering te investeren.

Senioren op de woningmarkt zijn het ondergeschoven kind
Het onderzoek van RIGO heeft geen inzicht opgeleverd over hoe senioren 55+ en ouderen 70+ willen wonen. Welke woonvorm heeft hun voorkeur? Het is bij de gemeente niet bekend. Er zijn verschillende mogelijkheden. Zoals een woon-zorgcomplex, een serviceflat, of zelf bouwen via collectief particulier opdrachtgeverschap. Al jaren vraagt GB aandacht voor deze doelgroep, die tot nu toe in Katwijk slecht wordt bediend.
Er moet op korte termijn onder deze doelgroep een woonbehoefte - onderzoek worden gehouden dat duidelijk maakt welke woonvormen gewenst zijn en hoe de relatie is met de voorzieningen en de woonomgeving.
Uiteindelijk moet het resultaat hiervan leiden tot aanpassing van bestaande en nog uit te werken bouwplannen.

Hoe reageert GemeenteBelangen op de bezuinigingen bij Welzijn?

Dinsdag 5 april was de behandeling van de ombuigingsplannen om voor het College het draagvlak te kunnen vaststellen bij de verschillende fracties. In juni volgt dan het advies aan de raad bij de vaststelling van de Kadernota en daar worden de ombuigingsplannen definitief vastgesteld.

Hoe verliep de procedure tot op heden?
We hebben de opgestelde procedures zorgvuldig met elkaar doorlopen wat startte met de informatiemarkt dinsdag 1 februari nadat eenieder notie heeft kunnen nemen van het eindrapport ‘Scherp aan de wind’.

Dat heeft geleid tot 47 inspraakreacties en een 16 inspreekmomenten bij de raadsbijeenkomst van woensdag 3O/3. Is dat veel of is dat weinig? Hadden we burgers / organisaties verwacht bij de aangeleverde inspraakreacties op papier of live die we nu niet hebben gezien?
Ik denk dat als je als fracties de lijst met uitnodigingen langs gaat, je altijd groeperingen mist die niet hebben gereageerd of ingesproken. Of waar je constateert dat men verdeeld of niet reageert. Als ik bijvoorbeeld kijk naar het basisonderwijs dan zie ik een diversiteit aan reacties waardoor het moeilijk zo niet onmogelijk wordt om te pleiten voor het terugdraaien van aangekondigde ombuigingsplannen.

Een compliment van GemeenteBelangen aan het College en de ambtelijke organisatie voor de wijze waarop men deze procedure tot op heden heeft vormgegeven. Ik kom ook gemeenten tegen waar je als organisatie of burger op een website moet gaan zoeken naar bepaalde beleidsdocumenten die de bezuinigingsmaatregelen aankondigen. Hier is eenieder aangeschreven en voortdurend geïnformeerd, zo ook over de nota van beantwoording van alle gestelde vragen vanuit de fracties. Eenieder heeft het proces tot op heden goed kunnen volgen, soms met een gezonde portie tijdsdruk, maar tot op heden liggen we nog steeds op koers.

Dit alles heeft geleid tot de constatering dat het College een aanpassing gemaakt heeft wat betreft een zestal organisaties, maar het blijft in de marge hoewel de argumenten voor deze beslissing helder waren geformuleerd.

Welke vragen heeft GB bij de bezuinigingsplannen?
Na een compliment is het heerlijk om een tweede compliment te horen, ‘maar een medaille heeft twee kanten’ is een bekend Nederlands gezegde dus wat zijn de pijnpunten in het proces tot op heden? GemeenteBelangen wil die wel in deze commissievergadering benoemen:

Opvallend is wel dat we van GB, net zoals ook vast en zeker andere fracties, bij aangekondigde ombuigingsbedragen van veel organisaties te horen kregen dat ze niet konden bevatten hoe men tot de hoogte van dat bedrag was gekomen. Dat was niet een helder en transparant verhaal geweest. Of was het gewoon de helft van een eerder vastgesteld subsidiebedrag dat gekort moest gaan worden?.
Door deze aangekondigde bezuinigingen kwam het bij organisaties ook rauw op het dak wat betreft de hoogte van de aangekondigde bezuiniging. Men had het idee, het gevoel, dat men niet naar een mogelijk andere situatie toe heeft kunnen groeien. Ik verwijs daarbij maar naar de inspreker afgelopen woensdag namens de S.W.O.K. die dat gevoel ook treffend verwoordde.
Na deze inspreekronde is het aan de commissies om het College zicht te geven op de mate van steun voor hun aangekondigde ombuigingsplannen. Maar moeten we nu in deze commissievergadering gaan wegen hoe de punten 1 t/m 62 die het College heeft overgenomen beoordeeld moeten gaan worden zo ook de punten 1 t/m 22 waar het College van heeft besloten om die niet over te nemen?. GemeenteBelangen wil het daar nu niet op aan laten komen en we pleiten juist voor een gefaseerde aanpak en niet om alles tot 2O14 met de aangekondigde ombuiging van 11 miljoen euro dicht te timmeren. Waarom gaan we niet eerst de aangekondigde discussie over de subsidieopzet met elkaar aan om daar met elkaar vast te stellen wat we met de subsidies voor bepaalde organisaties willen doen?. In het verleden is toch ook gebleken dat opbrengsten weer mee konden vallen?. Dus wij pleiten voor een fasering in de bezuinigingsplannen.
Zeker in deze Welzijnshoek, waar de fracties zich in de verkiezingsperiode uitspraken om van deze zaken af te blijven, zullen de klappen gaan vallen en dat merken de vrijwilligers, de vrijwilligers op de werkvloer, de vrijwilligers in de besturen. De reacties gelezen en gehoord hebbende komt daar de klap hard aan, of dat nu S.K.A., het peuterspeelzaalwerk, KatRijn of het jeugd- en jongerenwerk betreft. Daar wordt echt niet altijd ervaren dat de mensen, de vrijwilligers, nu meer zelf kunnen doen en dragen omdat de gemeente terug treedt.
Op blz. 4 van het bestuurlijk voorwoord wordt vermeld dat iedere wijk de voorzieningen krijgt om als wijk te kunnen functioneren. Hoe kan het dan dat veel mensen die niet in Katwijk aan Zee wonen dit beeld niet herkennen in hun wijk?. Denk maar aan de lopende bibliotheekdiscussie over de inrichting van een voorziening in de kernen.

Waar houdt Gemeentebelangen aan vast?
Resumerend in de eerste termijn vinden we van GemeenteBelangen dat:

We deze aanpak middels de voorstellen van maatregelen 1 t/m 62 niet willen nu. Laten we eerst maar kritisch kijken naar de efficiency van de eigen interne organisatie, wat kunnen we o.a. met ‘Slimmer werken’ concreet bereiken?
We eerst het subsidiebeleid moeten herzien / actualiseren om dan met elkaar keuzes te kunnen maken.
We dus gefaseerd te werk moeten gaan wat deze aangekondigde ombuigingsplannen betreft.
Organisaties de tijd moeten kunnen krijgen om zelf ook met ideeën te kunnen komen.
De noodzaak om nu maatregelen voor een bedrag van 11 miljoen vast te leggen voor GemeenteBelangen niet aanwezig is.

Hoe ging het verder in deze raadscommissie?
De fractie van de SGP zat ook op deze lijn van fasering en de PvdA had ook voldoende kritische kanttekeningen bij de aangekondigde ombuigingsplannen.
Na het overleg met het College zal de discussie over de ombuigingsplannen in de commissie Ruimte en zeker ook in de commissie Bestuur worden voortgezet.

We houden jullie op de hoogte van de ontwikkelingen.

Gerard Bol